Analizë: Dëmet kulturore dhe shoqërore e Medias së politizuar në Kosovë

Qasja e mediave kosovare, e përqendruar obsesivisht tek politika dhe figurat politike, ka ndikuar negativisht në disa prej shtyllave më të rëndësishme të një shoqërie të shëndoshë. Këto ndikime nuk janë vetëm pasojë e mungesës së diversitetit në përmbajtje, por janë dëshmi se mediat kanë kontribuar, drejtpërdrejt ose indirekt, në deformimin e vlerave thelbësore kulturore, edukative dhe qytetare të popullit.

1. Zbehja e Dashurisë për Vendin dhe Trashëgiminë

Kur një shoqëri ushqehet çdo ditë vetëm me kriza politike, akuza mes partive dhe retorikë boshe, vëmendja ndaj bukurive natyrore, trashëgimisë kulturore dhe historisë kombëtare venitet. Mediat, duke mos e kultivuar këtë pjesë, kanë krijuar një brez që njeh më shumë retorikën e politikanëve sesa vlerat që e bëjnë Kosovën të dashur dhe të veçantë. Dashuria për vendin nuk mund të ndërtohet mbi lajme politike, por mbi njohjen, respektimin dhe promovimin e identitetit kombëtar në të gjitha format e tij gjuhësor, historik, artistik, shkencor e natyror.

2. Ulja e Aftësisë për Mendim Kritik

Kur mediat nuk i ekspozojnë qytetarët ndaj përmbajtjeve të pasura edukative shkencore, teknologjike, filozofike atëherë publiku nuk mësohet të analizojë, të mendojë kritikisht dhe të gjykojë mbi baza logjike. Mediat në Kosovë kanë zëvendësuar analizën me opinion të pavlerë; kanë zëvendësuar mendimin me emisione ku “zihen” analistë që mbrojnë pozicionet politike me fanatizëm, jo me fakte. Si pasojë, qytetarët mësohen të konsumojnë e ripërsërisin opinione, jo të formulojnë mendime të tyre.

3. Zbehja e Dashurisë për Shkencën dhe Kuriozitetit Natyror

Shkenca është kureshtje. Është dëshirë për të ditur më shumë për botën. Por në Kosovë, kur ekrani dominohet nga politika, dhe kur nuk ekziston pothuajse asnjë emision rreth astronomisë, gjeologjisë, biologjisë, teknologjisë, energjisë, hapësirës, inovacionit atëherë vetë dashuria për dijen humbet. Të rinjtë nuk kanë modele, nuk kanë informacione, dhe rrjedhimisht nuk kanë motivim për t’u bërë shkencëtarë, studiues, inxhinierë apo mësues. Ata e shohin televizorin dhe portalin si një fushë betejash, jo si dritare e dijes.

4. Humbja e Respektit ndaj Institucioneve dhe Njeriut të Ditur

Mungesa e përmbajtjeve edukative ka sjellë edhe një pasojë tjetër: relativizimin e vlerës së dijes. Në një mjedis ku “zëri i fortë” i politikanit apo analistit mediatik ka më shumë hapësirë se fjalët e një profesori, akademiku apo shkencëtari, publiku fillon ta shohë dijen si të pavlefshme. Kështu kemi krijuar një realitet ku njerëzit që flasin më me zë, marrin më shumë vëmendje se ata që kanë më shumë dije. Në vend të respektojmë mësuesit, studiuesit dhe krijuesit, kemi ngritur në piedestal retorikanë bosh.

5. Degjenerimi i Kulturës së Debatit dhe Diskursit Publik

Qasja e medias ndaj debatit publik ka prodhuar një kulturë të shëmtuar të komunikimit ku dominon ofendimi, thirrja emocionale, shpesh e ulët, dhe jo debati racional mbi çështje konkrete. Ky është një model që është përthithur nga shoqëria: qytetarët, përfshirë edhe të rinjtë, mësojnë të debatojnë me fyerje, të mbrojnë “idolin politik”, jo idenë logjike.

6. Indiferenca ndaj Zgjidhjes së Problemeve Reale

Nëse çdo ditë u thuhet njerëzve se gjithçka varet nga qeveria apo opozita, ata nuk do të mendojnë më për kontributin individual, për zgjidhjet komunitare, për ndërmarrjet private, për teknologjinë e për vetë zhvillimin. Ata presin ndryshimin vetëm “nga lart”. Kjo pasivizon shoqërinë. I kthen qytetarët në spektatorë, jo aktorë të ndryshimit.

7. Zhvlerësimi i Kulturës dhe Artit Autokton

Mediat kanë kontribuar në shtyrjen e artit dhe kulturës në margjinat e shoqërisë. Nëse për ditë të tëra nuk transmetohet asnjë dokumentar për një festival të trashëgimisë, për ndonjë artist të harruar, për një fshat me histori, por vetëm konferenca për shtyp të politikanëve, atëherë nuk është çudi që shoqëria humb lidhjen me vlerat që e mbajnë të gjallë shpirtërisht.

Media si pasqyrë apo si perde?

Në vend që të jenë pasqyra që reflektojnë gjithë spektrin e realitetit të jetës kosovare, mediat janë shndërruar në perde të errëta që mbulojnë pjesën më të çmuar të këtij kombi dijen, kulturën, historinë, dhe potencialin e tij për të ecur përpara. Në një vend të vogël, ku çdo zë ka peshë, mediat nuk kanë zgjedhur të jenë frymëzim, por ekran i lodhshëm politik.

Nëse nuk e ndalim këtë hov politizimi dhe nuk e rivendosim shkencën, kulturën dhe edukimin në qendër të ekranit, pasojat do të jenë edhe më të rënda në dekadat që vijnë. Kjo nuk është më një çështje stili editorial është çështje kombëtare.