Drita e pare e leshuar nga nje supernove eshte kapur nga nje astronom amator ne nje seri vezhgmesh. Kjo pamje e pa shikuar ndonjehere eshte cfare hulumtuesit ka qene duke pritur dhe tani kane kapur kete shperthim kozmik ne seri imazhezh nga nje amator.
Ne 20 shtator, 2016, Victor Buso po testonte kameren e tije te duke marre foto te galaktikes NGC 613, e cila eshte rreth 80 milione vite drite larg nga toka. Gjate nje kohe prej 92 minutash ai more nje seri fotosh prej 20 te tilla, dhe ja kur drita nga kjo supernove u shfaq.
Buso egzaminoj imazhet menjehre dhe kontaktoj Melina Bersten dhe koleget e tij nga Instuti i Astrofizikes, Argjentine, te cilet e shperndane lajmin ne komunitetin nderkombetar astronomik boteror. Papritmas observatoret si Lick dhe Keck po drejtonin instrumentet e tyre drejt ketij eventi.
”Astronomet profesional kane qene duke kerkuar per nje kohe te gjate per kete event”, autori dhe astronomi Alex Filippenko, e cili e ndjeku zbulimin, tha ne nje deklarate. ”Observimet te yjeve ne momentet e para te tyre qe shperthejne sigurojne informacione qe nuk mund te merren ne nje menyre tjeter”.
Drita e pare e nje supernove transmeton nje sasi te madhe informacioni rreth natyres se yllit qe shpertheu. Bazuar ne observimet e Busos, dhe modelve teorike, astronomet vleresuan qe ylli pertej ketij shperthimi, teknikisht i njohur si SN 2016gkg, ishte fillimisht 20 here masiv sa dielli yne. Ndonese, ne kohen qe shpertheu, ai ishte vetem 5 here masen e diellit. Ata dyshojne se nje yll shoqerues mund te kete vjedhur material nga ky yll.
Fale vezhgimeve te Buso, hulumtuesit vleresuan se shndritshmeria e objektit u rrit ne nje norme dramatike te nje magnitude prej 40 ne nje dite. Rritja nuk zgjati per nje dite te tere, ishte periodike, por akoma ishte e mrekullueshme. Eshte sikur Pluto (jo i dukshem me sy te lire) papritmas u be ndritshem ne qiell aq sa dielli prej plote 204 ore.
”Te dhenat e Busos jane te jashtezakonshme”, Filippenko shtoi. ”Ky eshte nje shembull i mrekullueshem midis nje bashkepunimi midis astronomise profesionale dhe asaj amatore.
Dr.Bersten gjithashtu theksoi se sa me fat Buso ishte. Ai ne menyre [qesharake] shtoi se Buso kishte fituar lotorine kozmike, ku jo cdo kush mund ta fitoj.
Per me shume informacion:
Studimi i udhehequr nga Melina Bersten i Instutit te Astrofizikes – Argjentine, eshte publikuar ne revisten shkencore Nature, 21 shkurt, 2018. Referencat Space.com & Nature.
______________________________________________
Perditesimi per here te fundit 11 mars, 2018.
Zbuloni më tepër nga Illyran Info
Pajtohuni, që të merrni postimet më të reja dërguar drejt e në email-in tuaj.
