Komisioni Evropian propozon sanksione tregtare kundër Izraelit, dhe disa ministrave në qeverinë e Netanyahut

Komisioni Evropian i paraqiti sot Këshillit propozimin e tij për të pezulluar disa dispozita të Marrëveshjes së Asociimit BE-Izrael , si dhe propozimet e tij për sanksione kundër Hamasit, ministrave ekstremistë dhe kolonëve të dhunshëm.

Komisioni gjithashtu po pezullon mbështetjen e tij dypalëshe për Izraelin, me përjashtim të mbështetjes për Shoqërinë Civile dhe Yad Vashem. Sipas Komisionit , kjo ndikon në alokimet e ardhshme vjetore midis viteve 2025 dhe 2027, si dhe në projektet e bashkëpunimit institucional në vazhdim me Izraelin dhe projektet e financuara në kuadër të Mekanizmit të Bashkëpunimit Rajonal BE-Izrael.

Siç nënvizon Komisioni , “propozimet vijnë pas një shqyrtimi të pajtueshmërisë së Izraelit me Nenin 2 të Marrëveshjes, i cili zbuloi se veprimet e ndërmarra nga qeveria izraelite përbëjnë një shkelje të elementeve thelbësore që lidhen me respektimin e të drejtave të njeriut dhe parimeve demokratike. Kjo i jep BE-së të drejtën të pezullojë Marrëveshjen në mënyrë të njëanshme. Në veçanti, kjo shkelje i referohet situatës humanitare që po përkeqësohet me shpejtësi në Gaza pas ndërhyrjes ushtarake të Izraelit, bllokimit të ndihmës humanitare, intensifikimit të operacioneve ushtarake dhe vendimit të autoriteteve izraelite për të çuar përpara planin e vendbanimeve në të ashtuquajturën zonë E1 të Bregut Perëndimor, gjë që dëmton më tej zgjidhjen me dy shtete.”

Sipas burimeve në Bruksel, mbështetja financiare e BE-së për Izraelin mbulohet nga Instrumenti i Fqinjësisë, Zhvillimit dhe Bashkëpunimit Ndërkombëtar (NDICI) për Evropën Globale (NDICI-GE) për periudhën 2021 deri në 2027. Në këtë kontekst, Izraeli do të merrte mesatarisht 6 milionë euro në vit sipas MFF-së aktuale midis viteve 2025 dhe 2027. Përveç kësaj, BE do të pezullojë gjithashtu projektet e bashkëpunimit institucional, duke përfshirë programet e binjakëzimit dhe projektet sipas mekanizmit të bashkëpunimit rajonal BE-Izrael që përfitojnë Izraelin në rajon sipas Marrëveshjeve të Abrahamit. Shuma që do të pezullohet është rreth 14 milionë euro.

Siç raportojnë të njëjtat burime, Këshilli i BE-së deri më tani ka listuar nëntë individë dhe pesë subjekte të lidhura me ekstremizmin e dhunshëm në Bregun Perëndimor dhe Jerusalemin Lindor, si dhe me pengimin e ndihmës humanitare për Gazën. Më 17 shtator, Komisioni Evropian i paraqiti Këshillit propozimin e tij për të pezulluar disa dispozita të lidhura me tregtinë të Marrëveshjes Euro-Mesdhetare midis BE-së dhe Izraelit, si një çështje me urgjencë të veçantë.

Propozimi i përgjigjet situatës humanitare që po përkeqësohet me shpejtësi në Gaza pas ndërhyrjes ushtarake izraelite, duke përfshirë ofensivën e fundit të madhe në Qytetin e Gazës, bllokadën e ndihmës humanitare dhe shkeljen e të drejtave të njeriut, të cilat në fakt dëmtojnë një zgjidhje me dy shtete.

Burime nga Brukseli theksojnë se me këto veprime, Izraeli po shkel një element thelbësor të Marrëveshjes që ka të bëjë me respektimin e të drejtave të njeriut dhe parimeve demokratike. Kjo i jep BE-së të drejtën për ta pezulluar në mënyrë të njëanshme Marrëveshjen.

Pezullimi ka të bëjë me disa dispozita të Marrëveshjes që lidhen me tregtinë dhe në praktikë do të thotë që importet nga Izraeli në BE do të humbasin aksesin e tyre preferencial në tregjet e BE-së dhe se këto mallra do t’i nënshtrohen detyrimeve, si çdo vend tjetër i tretë me të cilin BE-ja nuk ka një marrëveshje të tregtisë së lirë.

Produktet kryesore të prekura nga eksportet e Izraelit përfshijnë fruta dhe perime të freskëta dhe të përpunuara, ushqime të përpunuara, si dhe goma për automjete bujqësore, kimikate dhe plastikë. Për këto produkte, BE-ja përbën rreth 29% të eksporteve të Izraelit. Rritja që rezulton në tarifa do të shkojë nga 0% për pajisjet mjekësore në mbi 30% për ushqimin. Megjithatë, siç theksojnë burimet e Brukselit, pezullimi i një marrëveshjeje është dypalësh. Kjo do të thotë që dispozitat përkatëse pezullohen për të dyja palët. Meqenëse Komisioni po propozon të pezullojë preferencat tregtare, kjo vlen në të dyja drejtimet, që do të thotë se eksportet e Bashkimit në Izrael do t’i nënshtrohen gjithashtu detyrimeve të përgjithshme të importit të Izraelit.