Konstantja e Hubble dhe zgjerimi i Universit

Konstantja e Hubble – shkalla ne te cilen Universi po zgjerohet – eshte nje nga sasite themelore qe pershkruan universin tone ( H0LiCOW). Nje grup astronomesh te udhehequr nga Sherry Suyu, profesor ne Max Planck Institute for Astrophysics ne Garching, Gjermani, perdoren teleskopin Hapesinore Hubble te NASA/ESA’s dhe teleskopet e tjere hapesinore dhe ne toke per te vezhguar pese galaktikat, ne menyre per te arritur ne nje matje te pavarur te konstantja e Hubble.

Ky hulumtim eshte prezantuar ne nje seri te dokumenteve mujore te Royal Astronomical Society.

Matja e re eshte plotesisht e pavarur – por ne marreveshje te shkelqyer me – matjet e tjera te konstantes se Hubble ne universin lokal qe perdoren yjet variabel Cepheid dhe supernova si pika referuese [heic1611].

Megjithate, vlera e matur nga Suyu dhe ekipi i saj, si dhe ato te matura duke perdorur yjet Cepheids dhe supernovat, jane te ndryshme nga matja e bere nga sateliti i ESAs Planck. Por ekziston nje dallim i rendesishem – Planck ka matur konstanten Hubble per universin e hershem duke respektuar sfondin kozmik te mikrovaleve.

Ndersa vlera per konstanten Hubble e percaktuar nga Planck pershtatet me te kuptuarit tone te tanishem te kozmosit, vlerat e marra nga grupet e ndryshme te astronomeve per Universit lokal jane ne kundershtim me modelin tone te pranuar teorik te Universit.

Objektivat e studimit ishin galaktika masive te pozicionuar ne mes te Tokes dhe kuazaret shume te larget – kuazaret jane berthamat teper shkelqyese te galaktikave. Drita nga kuazaret me te larget eshte e vendosur rreth masave te medha te galaktikave, si rezultat i lenteve gravitacionale. Kjo krijon imazhe te shumta te kuazareve ne sfond.

Duke perdorur matje te sakta te voneses se kohes ne mes te imazheve te shumta, si dhe modeleve kompjuterike,u ka lejuar ekipit qe te percaktojne konstanten e Hubble me nje saktesi te larte: 3.8 per qind. “Nje matje e sakte e konstantes se Hubble eshte nje nga me te kerkuarat ne kerkimet kozmologjike,” thekson anetari i grupit Vivien Bonvin, nga EPFL, Zvicer. Dhe Suyu – shton: “konstantja e Hubble eshte vendimtare per astronomine moderne se si ajo mund te ndihmoje per te konfirmuar ose te hedhur poshte fotot tona te Universit – i perbere nga energjia e erret, materia e zeze dhe materia normale.

Video:Objekte me masa te medha te tilla si galaktikat apo grupimet e galaktikave terheqin si me litar hapesire – kohen perreth tyre ne nje menyre te tille qe ata mund te krijojne imazhe te shumta te objekteve ne sfond. Ky efekt quhet lentet e forta gravitacionale.Credit:

http://www.spacetelescope.org/videos/heic1702b/

Ky studim eshte mbeshtetur ne te dhenat e bera nga teleskope hapesinore dhe tokesore si:, the Keck Telescope, ESO’s Very Large Telescope, the Subaru Telescope, the Gemini Telescope, the Victor M. Blanco Telescope, the Canada-France-Hawaii telescope and the NASA Spitzer Space Telescope. Vec kesaj jane perdorur te dhena edhe nga: the Swiss 1.2-metre Leonhard Euler Telescope and the MPG/ESO 2.2-metre telescope

Per nje studim me te me te hershem vizitoni:www.nasa.gov/feature/goddard/2016/nasa-s-hubble-finds-universe-is-expanding-faster-than-expected

Link:

• Images of Hubble
• Hubblecast 70: Peering around cosmic corners
• H0LiCOW video on recent results
• Link to science paper 1
• Link to science paper 2
• Link to science paper 3
• Link to science paper 4
• Link to science paper 5
• H0LiCOW cooperation
• Kavil Intitute for the Physics and Mathematics of the Universe press release
• École Polytechnique Fédérale de Lausanne press release
• Maxk-Planck Institute for Astrophyics press release
• Technical University of Munich press release
• University California Davis press release
• National Astronomical Observatory of Japan press release
• W. M. Keck Observatory press release
• Canada-French-Hawaii Telescope press release
• Subaru telescope press release
• Stanford university blog entry
• Universe awareness kids release

Perditesimi per here te fundit 7 shkurt,2017.

Tags:GALAKTIKA, HUBBLE, UNIVERSI