Kush është Sushila Karki, kryeministrja e përkohshme e Nepalit

Ish-kryetarja e Gjykatës së Lartë të Nepalit, Sushila Karki, është emëruar kryeministrja e re e përkohshme e vendit, pas disa ditësh protestash vdekjeprurëse të të rinjve. Emërimi i Karki-t u njoftua nga zyra e Presidentit Ramchandra Poudel të premten, më 12 shtator, dhe ajo u betua si kryeministrja e parë femër e vendit më vonë atë ditë.

“Nuk erdha në këtë pozicion sepse e kisha kërkuar vetë, por sepse kishte zëra nga rruga që kërkonin që Sushila Karki-t t’i jepej përgjegjësia”, tha ajo gjatë fjalimit të saj të parë publik të dielën

Kush është Sushila Karki?

Pas protestave të “Gjeneratës Z” të udhëhequra nga të rinjtë kundër korrupsionit në Nepal, ish-kryeministri KP Sharma Oli dha dorëheqjen të martën e kaluar. Karki u emërua të premten për të udhëhequr qeverinë kalimtare deri në zgjedhjet e parakohshme në mars 2026.

Karki, 73 vjeç, është gruaja e parë që kryeson qeverinë e Nepalit. Ajo lindi në qershor të vitit 1952 në atë që tani është qyteti lindor i Nepalit, Biratnagar, rreth 400 km në jug të kryeqytetit Katmandu. Karki thuhet se ndoqi Kolegjin Mahendra Morang në Biratnagar dhe mori diplomën Bachelor të Arteve në moshën 20 vjeç. Më vonë, ajo ndoqi shkollën pasuniversitare në Indi, duke marrë diplomën Master nga Universiteti Hindu Banaras përpara se të kthehej në Nepal.

Karki përfundoi studimet për drejtësi në Universitetin Tribhuvan në vitin 1978, sipas The Kathmandu Post, dhe më pas u bë avokate dhe dha mësim në Kampusin e Shumëfishtë Mahendra në qytetin lindor Dharan të Nepalit. Karki u bë kryegjykatësja e parë femër e Nepalit në vitin 2016.

Në maj të vitit 2017, qeveria u përpoq ta pezullonte atë , ndërsa anëtarët e parlamentit nënshkruan një mocion shkarkimi kundër saj, pasi gjykata, nën udhëheqjen e saj, rrëzoi emërimin e Jaya Bahadur Chand si shefe policie. Gjykata zgjodhi oficerin me gradën më të lartë, Nawaraj Silwal, për këtë pozicion. Kombet e Bashkuara e etiketuan përpjekjen për shkarkim, e cila përfundimisht u rrëzua, si “të motivuar politikisht” dhe Karki doli në pension në qershor 2017.

Çfarë ndodhi në Nepal?

Të rinjtë në Katmandu dhe qytete të tjera dolën në rrugë më 8 shtator për të protestuar kundër korrupsionit politik. Pati gjithashtu zemërim ndaj fëmijëve të zyrtarëve të qeverisë nepaleze – të quajtur “fëmijët Nepo” – të cilët dokumentojnë jetën e tyre luksoze në internet. Disa ditë para protestave, qeveria nepaleze kishte ndaluar më shumë se 20 faqe interneti të mediave sociale në vend për moszbatim të kërkesave të qeverisë.

Në ditën e parë të protestave, disa demonstrues thyen barrierat e policisë dhe hynë në kompleksin e parlamentit. Një shtypje e dhunshme nga forcat e sigurisë çoi në dhjetëra të vdekur, duke i ndezur më tej tensionet. Të nesërmen, protestuesit sfiduan shtetrrethimin duke i vënë flakën ndërtesave qeveritare, përfshirë parlamentin, dhe liruan mijëra të burgosur. Ministrat nepalezë u evakuuan me helikopter për të garantuar sigurinë e tyre.

Shumë protestues u vranë gjatë përleshjeve me policinë. Më 12 shtator, një zëdhënës i policisë tha se numri i të vdekurve nga protestat ishte rritur në 51. Në përgjigje, Oli, i cili u zgjodh kryeministër për herë të katërt vitin e kaluar, njoftoi dorëheqjen e tij të martën e kaluar, më 9 shtator. Edhe ministra të tjerë dhanë dorëheqjen nga postet e tyre.

Ushtria e Nepalit u vendos në vendngjarje vonë më 9 shtator në një përpjekje për të rivendosur rendin. Situata ka filluar të qetësohet, me rihapjen e shkollave dhe rifillimin e aktiviteteve të bizneseve. Hami Nepal, grupi që organizoi protestat, mbajti një thirrje në aplikacionin e mesazheve, Discord , në fund të javës së kaluar për të zgjedhur kryeministrin e përkohshëm të Nepalit. Rreth 10,000 nepalezë – përfshirë shumë nga diaspora – morën pjesë.

Pas orësh të tëra debati, ata zgjodhën Karki-n. Paudel njoftoi emërimin e Karkit më 12 shtator. Ai njoftoi gjithashtu se parlamenti me 275 vende ishte shpërbërë dhe zgjedhjet u caktuan më 5 mars 2026 , rreth dy vjet më herët se sa ishte planifikuar.

Pse Karki?

Ndërsa protestuesit e rinj nxorën në pah hendekun brezash midis tyre dhe udhëheqësve të Nepalit gjatë trazirave të tyre, ata përfunduan duke zgjedhur shtatëdhjetëvjeçarin Karki si udhëheqës të përkohshëm.

“Kjo ka qenë një shqetësim edhe për njerëzit këtu. Por mendoj se pamja e përgjithshme këtu është se njerëzit donin dikë që mund t’i besonin, dikë që mund ta admironin,” tha për Al Jazeera-n Anish Ghimre, një gazetar nepalez i Kathmandu Post, duke iu referuar moshës së Karki-t.

Ghimre, 24 vjeç, tha se vendimi u motivua nga protestuesit e rinj që po bënin kërkime mbi të kaluarën dhe karrierën e Karki-t. Ai theksoi se si Karki kishte thënë më parë gjatë intervistave se shumë ministra erdhën tek ajo dhe i kërkuan disa favore, por se ajo kishte refuzuar t’u bindej kërkesave të tyre.