Mbyllja e Ngushticës së Hormuzit nuk është më thjesht një skenar i frikshëm diplomatik është një rrezik real, i konfirmuar edhe nga vetë zyrtarë të lartë iranianë.
Në një zhvillim të fundit dramatik, Parlamenti i Iranit ka miratuar kërkesën për mbylljen e kësaj ngushtice strategjike, si përgjigje ndaj sulmeve të fundit të SHBA-së në centralet bërthamore iraniane. Ngushtica është tashmë zyrtarisht në tavolinë si instrument lufte, ndërsa Irani është shpallur në konflikt të hapur me Izraelin dhe Shtetet e Bashkuara.
Pse është kjo ngushticë kaq e rëndësishme?
Ngushtica e Hormuzit është rruga ujore më e rëndësishme për tregtinë globale të energjisë:
- Rreth 20% e furnizimit ditor të naftës në botë kalon aty.
- Mbi 90 milionë fuçi nafte në javë lëvizin nëpër këtë korridor.
- Nga kjo sasi, 30-40% shkon në Evropë, që do të thotë se kontinentit tonë do t’i mungonin deri në 5 milionë fuçi në ditë në rast mbylljeje.
A ka ndodhur më parë diçka e ngjashme?
Po. Rasti më i afërt është mbyllja aksidentale e Kanalit të Suezit në mars 2021 nga anija Ever Given. Për vetëm 6 ditë bllokim:
- Bota humbi mbi 60 miliardë dollarë në zinxhirë furnizimi.
- Mbi 400 anije u bllokuan.
- Çmimet e mallrave dhe naftës u rritën menjëherë.
Tani imagjinoni: nëse një aksident logjistik shkaktoi këtë, çfarë do ndodhë kur një fuqi ushtarake e mbyll me qëllim një ngushticë më kritike se Suez?
Sa do të kushtojë kjo krizë?
Ekspertët parashikojnë:
| Rajoni | Humbje ekonomike ditore (USD) | Furnizimi i rrezikuar |
|---|---|---|
| Global | 15–30 miliardë | 20% e naftës botërore |
| Evropa | 3–6 miliardë | 4–5 milionë fuçi/ditë |
Këto humbje vijnë nga:
- Rritja ekstreme e çmimeve të naftës dhe gazit
- Inflacion i përgjithshëm në mallra dhe transport
- Vonesa në furnizime industriale dhe teknologjike
- Rënie e prodhimit dhe humbje të vendeve të punës
A do të përfshihet Evropa në luftë?
Sipas analizave të fundit:
- Nëse Irani godet ndonjë tanker europian në Hormuz, vendet e BE-së do e quajnë këtë akt agresioni.
- Nëse SHBA kërkon ndihmë në kuadër të NATO-s, Neni 5 do detyrojë shumicën e vendeve anëtare të përfshihen në konflikt përfshirë Francën, Gjermaninë, Italinë dhe Britaninë.
- Për më tepër, Evropa nuk ka rezerva të mjaftueshme strategjike për një krizë të zgjatur energjetike.
Historia që përsëritet
Në vitin 1956, Egjipti mbylli Kanalin e Suezit. Si reagoi Perëndimi?
- Britania, Franca dhe Izraeli ndërhynë ushtarakisht për ta zhbllokuar.
- Lufta për kanalin zgjati pak, por la një precedent historik.
Sot, 70 vjet më vonë, historia po troket sërish – këtë herë me pasoja potencialisht më katastrofike.
A është Evropa gati?
Në kushtet aktuale, JO. Europa është:
- Energjikisht e varur
- Politikisht e ndarë
- Logjistikisht e brishtë
Ndërsa SHBA dhe Izraeli janë në përplasje të drejtpërdrejtë me Iranin, Evropa do detyrohet të zgjedhë mes:
- Neutralitetit (me kosto ekonomike të lartë), ose
- Përfshirjes në një luftë që nuk e nisi vetë.
Mbyllja e Ngushticës së Hormuzit nuk është vetëm një çështje ushtarake është një kërcënim i drejtpërdrejtë ndaj stabilitetit ekonomik botëror.
Nëse udhëheqësit europianë nuk reagojnë me vendosmëri, mund të shohim një valë të re të krizave energjetike, inflacionit dhe destabilizimit social, që do ndihen edhe në Kosovë, Shqipëri dhe gjithë rajonin tonë.
Discover more from Illyrian Info
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
