Shkruan: Zymer MEHANI
Vëllimi me tregime të zgjedhura nga Bedri Tahiri, i titulluar “Përjetësia”, është një pasqyrë e pasur dhe e thellë e një shkrimtari që ndan me lexuesin rrëfime të ndjeshme, të mbushura me histori të thella të lidhura ngushtë me realitetin dhe pasionet e popullit tonë, ndonëse të zhytura thellë në historinë e tij të dhimbshme dhe të lavdishme. Me një stil narrativ të fuqishëm dhe me një ndjenjë të thellë të lidhjes me trashëgiminë dhe kulturën, Bedri Tahiri i sjell lexuesit një koleksion që nuk është thjesht një përmbledhje tregimesh, por një pasqyrë e jetës, e luftës, e dashurisë dhe e sakrificës, që janë bërë pjesë e jetës së Kosovës dhe të popullit shqiptar.
Tregimet që përbëjnë këtë vëllim përshkruajnë një spektër të gjerë temash dhe ndjenjash, nga dashuria për atdheun dhe lufta për lirinë deri te dëshira për ta mbrojtur atë çka është më e shenjtë dhe më e vlefshme për një popull, identitetin dhe dinjitetin. Të tilla janë tregimet si “Plaku i Çetës”, “Burrat qëndronin maleve”, “Obelisku i thyer” etj., që përfshijnë ngjarje dhe figura historike të njohura nga lufta dhe tradita e Kosovës.
Ajo që i jep kësaj përmbledhje një dimension të veçantë është mënyra se si autori kombinon një histori të dhimbshme, por gjithashtu të plotë me shpresë, sakrificë dhe pasion.
Në përmbledhjen “Përjetësia”, Tahiri nuk shkruan thjesht për ngjarje historike, por për ato momente njerëzore që formojnë esencën e jetës. Me një stil të pasur dhe një vështrim të thellë mbi çështje ekzistenciale, ai arrin të shprehë dramat e brendshme të individëve që e sfidojnë veten me humbjet dhe me sfidat më të mëdha të jetës, siç janë tregimet “Dallgët e fundluftës” dhe “I mbijetuari”.
Autori e përdor lehtësinë e rrëfimit për të krijuar një lidhje të fortë emocionale me lexuesin, duke e udhëhequr atë në një botë ku lufta, humbja dhe dëshira për të mbijetuar janë elemente të pandashme të jetës.
Ky vëllim ofron një përvojë të pasur dhe të paharrueshme për këdo që është i interesuar të kuptojë jo vetëm historinë e popullit tonë, por edhe shpirtin e tij.
Në një botë ku kohët dhe ngjarjet ndryshojnë, por kujtimet dhe pasionet mbeten, Bedri Tahiri na sjell një vepër e cila ka fuqinë të na bëjë të ndjehemi më afër atyre që na kanë paraprirë, por edhe të reflektojmë për atë që jemi dhe për atë që duam të jemi. Ky vëllim, përmes tregimeve të tij, i jep lexuesit mundësinë të përjetojë jo vetëm historinë, por edhe përjetësinë e ndjenjave dhe ideve që e formojnë atë që jemi sot.
Pra, “Përjetësia” është një pasqyrë e bukur e jetës dhe e trashëgimisë. Ajo do të qëndrojë si një dëshmi e thellë dhe e ndjeshme e kulturës, luftës dhe dashurisë, të cilat do të mbeten të gravuara në kujtesën kolektive, të ruajtura për brezat që vijnë.
Poetika e tregimeve të Bedri Tahirit
Poetika e tregimeve të Bedri Tahirit, të paraqitura në përmbledhjen “Përjetësia” është një harmoni e pasur mes stilistikës së thjeshtë dhe shprehjes së fuqishme, duke krijuar një klimë që kap thelbin e jetës dhe të historisë së popullit shqiptar. Me një qasje të thellë dhe të kujdesshme ndaj subjektit, autori i jep lexuesit një udhëtim të paharrueshëm nëpër tematika të ndryshme, ku shkrimi i tij arrin të krijojë një imazh të gjallë dhe të prekshëm të ngjarjeve dhe karaktereve që paraqiten.
Poetikën e tregimeve të Tahirit mund ta përshkruajmë me disa karakteristika të rëndësishme që i japin vëllimit një pasuri dhe dimension të veçantë.
- Përshtatja me realitetin historik dhe emocional
Tregimet e Tahirit janë të ngarkuara me një ndjeshmëri të thellë ndaj asaj çka ka ndodhur në historinë e popullit shqiptar, sidomos gjatë periudhave të luftës dhe të përballjeve me një regjim të ashpër. Poetika e tij është e lidhur ngushtë me dramën njerëzore, ku individualiteti i personazheve është shpesh një pasqyrë e kushteve të jashtëzakonshme, siç janë lufta, mundimi dhe shpresa. Ai përdor një stil të pastër dhe të drejtpërdrejtë për të shpërfaqur realitetin e hidhur, por gjithashtu ka një aftësi të thellë për të nxjerrë nuanca të dritës dhe shpresës mes errësirës që shoqëron ato periudha.
- Narrativa simbolike dhe alegorike
Tahiri ka një prirje për të përdorur simbole dhe alegori, të cilat ndihmojnë për të thelluar kuptimin dhe për të krijuar një lidhje më të ngushtë me lexuesin. Për shembull, lahuta dhe pushka, të cilat shpesh shfaqen në tregime, bëhen simbole të nderit, luftës dhe lidhjes shpirtërore me atdheun. Ky përdorim i simboleve u jep tregimeve një dimension të thellë filozofik, ku përmes tyre, autori jo vetëm që tregon histori, por gjithashtu ngre pyetje për identitetin, dashurinë dhe sakrificën.
- Fuqia e përshkrimeve dhe e imazheve natyrore
Poetika e Bedri Tahirit është gjithashtu e pasur me përshkrime të natyrës që janë të ngulitura në mendjen e lexuesit. Ai ka një aftësi të veçantë për të ndërtuar imazhe të bukura dhe të ndërlikuara që ndihmojnë në krijimin e atmosferës dhe shpërfaqin thelbin emocional të personazheve. Kjo është veçanërisht e dukshme në tregimet si “Mysafirët e Qyqavicës” dhe “Ngrohtësia e maleve”, ku ai përdor natyrën si një mjet për të nxjerrë në pah ndjenjat e personazheve dhe për të krijuar kontraste mes botës së jashtme dhe asaj të brendshme. Maja e maleve, dimrat e ftohtë dhe natyra e ashpër bëhen më shumë se thjesht peizazhe: ato përfaqësojnë përballjen me vuajtjet dhe forcën për të mbijetuar.
4. Afrimi mes traditës dhe modernitetit
Një tjetër karakteristikë e poetikës së Tahirit është mënyra se si ai i afrohet traditës dhe modernitetit. Ai ruan dhe e nderon trashëgiminë kulturore dhe historike, ndërsa gjithashtu ofron një reflektim mbi pasojat e saj në jetën e individëve dhe shoqërisë. Tregimet si “Mulliri i shpëtimit” dhe “Përtej parajsës” shprehin këtë tension mes ruajtjes së identitetit dhe adaptimit ndaj ndryshimeve të kohës. Ky balancim mes dy realiteteve është një pjesë e rëndësishme e poetikës, duke e bërë shkrimin e Tahirit një ndihmesë të rëndësishme në ruajtjen dhe zhvillimin e traditës, por gjithashtu në reflektimin kritik të saj.
5. Ndjeshmëria dhe introspektiviteti
Poetika e Bedri Tahirit është gjithashtu e karakterizuar nga një ndjeshmëri e thellë dhe një introspektivitet që i bën shkrimet e tij të prekshme dhe të ndjeshme. Ai arrin të eksplorojë brendinë e personazheve të tij, duke na ofruar një pasqyrë të ndjeshmërisë dhe emocioneve të tyre më të thella. Ky introspektivitet është veçanërisht i dukshëm në tregimet si “Vdekja e bardhë” dhe “Shpirtplagomë”, ku figura të ndryshme përballen me dilema ekzistenciale dhe vendime të rëndësishme për jetën dhe vdekjen.
Me një gjuhë të thjeshtë, por të fuqishme, autori arrin të kapë esencën e ndjeshmërisë njerëzore dhe luftën për t’u përshtatur me rrethanat që i rrethojnë ata.
6. Tregime paradoksale, ngase tragjizmi dhe optimizmi bashkëjetojnë
Në tregimet e Bedri Tahirit, tragjizmi është një element që përshkon çdo rresht dhe çdo ngjarje. Megjithatë, tragjizmi nuk është i vetëm, por është gjithmonë në lidhje me një ndjesi optimizmi, shprese dhe ringjalljeje. Ky kontrast mes dhimbjes dhe shpresës, mes humbjes dhe fitoreve të vogla, është një aspekt i thellë i poetikës së tij. Ai tregon se pas çdo periudhe të errët ka mundësi për një të ardhme më të ndritshme, dhe kjo është një mësim i fuqishëm që ai e bën të qartë në çdo tregim.
Në përmbledhjen me tregime të zgjedhura “Përjetësia”, poetika e Bedri Tahirit është një përzierje e ngjarjeve historike dhe atyre emocionale, një lidhje e thellë me natyrën dhe simbolikën, si dhe një reflektim i brendshëm mbi jetën dhe ekzistencën. Ky vëllim është një dëshmi e fuqisë së shkrimtarit Tahiri për të kapur dhe ruajtur historinë e popullit tonë, e gjithashtu për të shqyrtuar emocionet më të thella të individëve që jetojnë në atë histori.
Përmbledhja “Përjetësia” e Bedri Tahirit është një vepër që ofron një pasqyrë të thellë dhe emocionuese të historisë dhe shpirtit të popullit shqiptar. Me një stil të thjeshtë por të fuqishëm, autori shpreh dramën, pasionin dhe shpresën e personazheve të tij, duke na rikujtuar luftën dhe sakrificat e përjetuara, por edhe dritën e të rinjve që luftojnë për të ardhmen. Poetikën e tij e karakterizon një ndërthurje e ndjeshmërisë, simbolikës dhe reflektimit të brendshëm, duke krijuar një lidhje të ngushtë mes lexuesit dhe historisë që ai paraqet.
Vepra është një dëshmi e fuqisë së letërsisë për të ruajtur dhe pasqyruar dromca të historisë së një kombi dhe, gjithashtu, një thirrje për të mos harruar asnjëherë se çfarë na ka formuar si shoqëri dhe individë. Përmes tregimeve të tij, Bedri Tahiri na bën të mendojmë për atë që kemi humbur dhe atë që duhet të ruajmë, duke i dhënë lexuesit një pasqyrë të pasur dhe të thellë të një historie që vazhdon të formësojë të ardhmen e Kosovës dhe të popullit shqiptar.
Besianë, më 12 shkurt 2025
